Czym jest i na czym polega metoda leczenia Gamma Knife?

Leczenie przy użyciu urządzenia medycznego zwanego Gamma Knife jest jednym ze sposobów na radzenie sobie ze zmianami nowotworowymi. Jest szczególnie skuteczne w przypadku guzów, do których dostęp za pomocą klasycznego zabiegu chirurgicznego jest utrudniony. Leczenie przy użyciu Gamma Knife jest zabiegiem bezinwazyjnym, w którym guz jest niszczony przy pomocy dawek promieniowania gamma.

Z uwagi na wysoką precyzję urządzenia medycznego, skutecznie zminimalizowane jest ryzyko uszkodzenia zdrowych tkanek otaczających zmianę nowotworową. Pod wieloma względami operacja wykorzystująca urządzenie Gamma Knife jest atrakcyjną alternatywą dla klasycznej neurochirurgii. Z tego powodu coraz więcej osób decyduje się na leczenie tą metodą nawet w przypadku guzów zlokalizowanych w mało problematycznych regionach. Jest ona także zalecana w przypadku pacjentów, których stan zdrowia nie pozwala na przeprowadzenie standardowej operacji w obawie przed powikłaniami chirurgicznymi.

Sprzęt używany podczas takiego leczenia

Gamma Knife to rodzaj skomplikowanego robota chirurgicznego. Składa się z czterech głównych elementów. Pierwszym z nich jest jednostka generująca promieniowanie. Model Leksell Gamma Knife Perfexion posiada aż 192 źródeł kobaltu Co-60. Wszystkie one zostały odpowiednio osłonięte, aby zapewnić bezpieczeństwo dla personelu oraz pacjentów. Kolejnym elementem jest zestaw kolimatorów, służących do precyzyjnego naświetlania różnych wielkości zmian nowotworowych. Wszystkie źródła promieniowania gamma zostały podzielone na 8 sektorów.

Dzięki kolimatorom możliwe jest uzyskanie precyzyjności z dokładnością do 0,15 mm. Ich rozmiar zadecyduje o wielkości wiązki promieniowania gamma. Zmieniając konfigurację kolimatorów, możliwe jest dokładne operowanie generowanymi wiązkami. Gamma Knife posiada także stół terapeutyczny i połączoną z nim ramę stereotaktyczną. Rama ta jest przytwierdzana do czaszki pacjenta i takie unieruchomienie jest niezbędne, aby zapewnić pozytywny wynik leczenia metodą Gamma Knife. Cały proces jest obsługiwany przy użyciu konsoli sterującej.

W jakich przypadkach zalecane jest leczenie metodą Gamma Knife?

Leczenie przy użyciu tego narzędzia cechuje się znaczną skutecznością. Istnieją jednak pewne ograniczenia, które decydują o tym, kiedy Gamma Knife może zostać wykorzystany. Pacjent musi posiadać zaledwie kilka guzów, przy czym ich rozmiary nie mogą przekroczyć 3-4 cm. Dopiero wtedy możliwe jest poddane się takiemu zabiegowi. Zmiany nowotworowe, to nie jedyne problemy, z którymi Gamma Knife może sobie poradzić.

Wykorzystuje się go w przypadku wystąpienia:

• melanomy tęczówki
• hamartomy (błędniaka)
• chordomy (struniaka)
• wybranych guzów pochodzenia glejowego
• guzów przysadki
• czaszkogardlaków
• paragangliomy (przyzwojaka)
• guzów przerzutowych do mózgu
• neuralgii nerwów czaszkowych — przede wszystkim nerwu trójdzielnego
• oponiaków
• nerwiaków nerwów czaszkowych — przede wszystkim nerwu przedsionkowo-ślimakowego

Jak przebiega typowy zabieg przy użyciu Gamma Knife?

Podczas spotkania z lekarzem neurochirurgiem, pacjent otrzymuje informacje na temat celu i strategii leczenia. Następnie konieczne jest podpisanie uświadomionej zgody na taki zabieg. Pierwszym krokiem jest położenie się na stole terapeutycznym. Głowa pacjenta zostaje unieruchomiona przy pomocy ramy stereotaktycznej. W ten sposób możliwe staje się zapewnienie wystarczająco przestrzennych punktów odniesienia, przy jednoczesnym zachowaniu stabilności w trakcie napromieniania. Po poprawnym zainstalowaniu ramy, lekarz przeprowadza badania neuroobrazowe MRI oraz TK. Uzyskane obrazy pozwalają dokładnie zlokalizować wszelkie zmiany nowotworowe.

Oprócz tego lekarz jest w stanie ocenić stan okolicznych struktur wewnętrzno-czaskowych. Z tą wiedzą możliwe staje się opracowanie skutecznego planu leczenia. Towarzyszący lekarzowi fizyk używa tego planu i odpowiednio programuje system urządzenia Gamma Knife tak, aby wiązki promieniowania docierały do wskazanych guzów. Urządzenie promieniujące porusza się wokół ciała pacjenta tak, aby móc atakować zmiany nowotworowe z każdej strony. Z uwagi na precyzyjność Gamma Knife, ewentualne uszkodzenia zdrowych tkanek wokół guzów mają charakter minimalny.

Zalety leczenia metodą Gamma Knife

Operacja chirurgiczna usuwania guzów nowotworowych jest wysoce czasochłonna. Może potrwać nawet kilkanaście godzin, w zależności od położenia, ilości i rozmiarów zmian nowotworowych. Co więcej, taki zabieg jest obarczony ryzykiem groźnych powikłań. Sytuacja wygląda zupełnie inaczej w przypadku zabiegu wykorzystującego Gamma Knife. Do jakichkolwiek komplikacji dochodzi bardzo rzadko, a typowy proces leczenia potrwa do dwóch godzin.

Specjalistyczny sprzęt medyczny pozwala na wyjątkowo precyzyjne napromieniowanie guzów i tym samym ich skuteczne usuwanie. Małe ryzyko wystąpienia powikłań wynika przede wszystkim z bezinwazyjnego charakteru zabiegu. Dzięki zachowaniu nienaruszalności tkanek nawet osób z osłabioną kondycją zdrowotną mogą poddać się leczeniu metodą Gamma Knife. Może być ono również wykorzystane jako uzupełnienie tradycyjnych technik operacyjnych stosowanych w ramach laryngologii, chirurgii szczękowej, czy też neurochirurgii.

Jak należy przygotować się do tego typu zabiegu?

Przede wszystkim konieczne jest odstawienie wszelkich leków, które zaburzają krzepnięcie krwi. Zanim to zrobimy, należy jednak skonsultować się z odpowiednim lekarzem. W przypadku kwasu acetylosalicylowego oraz Clopidogrelu wystarczy odstawić go 7 dni przed dniem zabiegu. Osoby zażywające Ticlopidynę muszą jednak poczekać 2 tygodnie, zanim możliwe będzie poddanie się leczeniu metodą Gamma Knife. Z kolei Acenokumarol wystarczy odstawić na trzy dni przed zabiegiem. Pacjenci, u których została rozpoznana cukrzyca, są zobowiązani do dostarczenia aktualnych wyników poziomu cukru. Muszą także uzyskać opinie swojego lekarza prowadzącego o braku wszelkich przeciwwskazań do leczenia przy użyciu urządzenia Gamma Knife. Kobiety w ciąży oraz mające menstruację nie mogą poddać się temu zabiegowi. Makijaż, świeżo farbowane włosy, henna oraz wszelkiego rodzaju zabiegi chemiczne są zakazane u osób chcących skorzystać metody Gamma Knife. Przeziębienie, opryszczka oraz stany zapalne i ropne na skórze są kolejnym przeciwwskazaniem dla tego zabiegu.